Głóg – poznaj właściwości lecznicze owoców i kwiatów głogu
Tradycja Białej Magii zna kwiaty i owoce głogu nieomal na całym świecie. Głóg to popularna roślina, która wykazuje szereg właściwości zdrowotnych, a właściwie jej dwie odmiany głóg dwuszyjkowy i głóg jednoszyjkowy. Głóg wygląda pięknie – zarówno wiosną, gdy kwitnie, jak i jesienią, kiedy dojrzewają jego owoce. W dodatku jest rośliną o wyjątkowych walorach zdrowotnych i profilaktycznych. Szczególnie polecany jest osobom zagrożonym chorobami serca i ze zbyt wysokim ciśnieniem. Głóg to roślina ozdobna o kwiatach białych i bladoróżowych, która posiada cenne właściwości lecznicze. Zastosowanie głóg znalazł już w pradawnej medycynie ludowej, a obecnie – również w lecznictwie – wykorzystuje się jego owoce, kwiaty i liście. Picie herbaty z głogu polecane jest osobom starszym z problemami zdrowotnymi serca. Właściwości głogu, które zostały najlepiej poznane to wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.
Głóg to ogólna nazwa roślin należących do gatunku Crataegus. W Polsce najpowszechniej występuje głóg jednoszyjkowy, głóg dwuszyjkowy oraz głóg pośredni. W naturalnych warunkach głóg ma postać ciernistych krzewów wysokich na 3–4 metry lub drzew o wysokości do 8–10 metrów. Kwiaty głogu są białe lub różowe, natomiast dojrzałe owoce o kulistym lub elipsowatym kształcie najczęściej mają barwę ciemnoczerwoną bądź czerwonobrunatną. Kolor owoców głogu zależy jednak od ich dojrzałości, a także od konkretnego gatunku rośliny – można trafić na owoce zielone, żółte, czerwone i ciemnofioletowe. Zarówno głóg dwuszyjkowy jak i głóg jednoszyjkowy są gatunkami powszechnie występującymi w Polsce. Botanicy zaliczają głóg do rodziny różowatych, jego kwiaty są w związku z tym pięciopłatkowe, jak to bywa w przypadku róż.
Głóg jest popularną rośliną występującą na terenie Europy, Azji oraz północnej Afryki. Naturalnie głóg rośnie przede wszystkim na zboczach wzgórz oraz gór, na polanach oraz w zaroślach. Roślina jest wytrzymała na zmienne warunki pogodowe, nie ma też dużych wymagań jeśli chodzi o żyzność gleby. Głóg jest uprawiany jako roślina ozdobna, a także jako surowiec wykazujący właściwości lecznicze. Warto jednak pamiętać, że z setek gatunków tylko dwa rodzaje głogu mają właściwości zdrowotne, mianowicie głóg dwuszyjkowy oraz głóg jednoszyjkowy. Trudno jest ocenić jednoznacznie ile gatunków głogu występuje w przyrodzie. Szacuje się, że jest ich znanych około 280, do czego należałoby dodać krzyżówki międzygatunkowe.
Współczesna nazwa głogu (Crataegus laevigata) wywodzi się z łacińskiego krataigos, co oznacza krzepki, mocny. Głóg dwuszyjkowy osiąga 3-5 metrów wysokości, rośnie jako rozłożysty krzew, który nieprzycinany może zniszczyć rosnące w pobliżu, słabsze rośliny. Z kolei głóg jednoszyjkowy może osiągać aż 8 metrów wysokości, mamy wtedy do czynienia z głogiem drzewem. Oba gatunki posiadają dość grube, cierniste gałęzie porośnięte ciemnozielonymi liśćmi. Kwiaty głogu dwuszyjkowego mają - jak sama nazwa wskazuje - dwuszyjkowe słupki; kwiaty głogu jednoszyjkowe mają słupki jednoszyjkowe, a ich owoce mają tylko jedną pestkę. Owoce głogu dwuszyjkowego mają dwie lub trzy pestki. Cechą różniącą oba gatunki jest także wygląd owoców. Mocne, pokryte kolcami drewno głogu doskonale nadawało się do wyrobu narzędzi do samoobrony oraz trzonków do toporków, siekier i motyk. W podaniach ludowych nadaje się głogowi nazwę – chleb dla serca.
Głóg to surowiec zielarski – znaczenie farmaceutyczne mają jego kwiaty, szczytowe liście oraz owoce. Kwiaty głogu zbiera się w maju lub czerwcu, a następnie suszy w temperaturze pokojowej do 30 stopni Celsjusza. Owoce są zdatne do zbioru we wrześniu i październiku, początkowo suszy się je w temperaturze 30 stopni C, a pod koniec dosusza w 50 stopniach C. Głóg nie ma dużych wymagań glebowych, dlatego rośnie w lasach, przy drogach, na miedzach. Sadzi się go również w parkach i ogrodach, ale ta bardziej ozdobna odmiana – dwuszyjkowy głóg szkarłatny, o pięknych czerwonych kwiatach – jest pozbawiona właściwości leczniczych. Za to głóg mający kwiaty białe lub bladoróżowe jest jedną z roślin najbardziej cenionych przez zielarzy i farmaceutów.
Do celów leczniczych należy ścinać świeżo rozkwitające kwiatostany głogu (w maju i czerwcu) z 3–5 najbliższymi liśćmi. We wrześniu i październiku zbiera się zaś owoce – powinny być ciemnoczerwone i jędrne. Zebrane w odpowiednim momencie i prawidłowo wysuszone kwiaty zachowują naturalną białokremową barwę, a owoce mają twardą skórkę i barwę brunatnoczerwoną. Kwiaty i owoce głogu są składnikiem wielu preparatów, ale głównie nasercowych oraz obniżających ciśnienie. Poprawiają ukrwienie mięśnia sercowego, zwiększają przepływ wieńcowy krwi, przyśpieszają akcję serca i poprawiają jego tolerancję na niedobór tlenu. Wchodzą też w skład mieszanek przeciwdziałających miażdżycy, zalecanych przy zaburzeniach w gospodarce lipidowej, a także uspokajających. Wyciąg z kwiatów głogu jest jednym z głównych składników preparatów stosowanych przy urazach i obrzękach grożących zakrzepowym zapaleniem żył. Owoce zaś wzbogacają mieszanki witaminowe o właściwościach wzmacniających.
Owoce głogu jednoszyjkowego mają podłużny, jajowaty kształt o brązowym odcieniu, natomiast owoce głogu dwuszyjkowego przypominają jagody (są okrągłe) i mają czerwoną barwę. Głóg jednoszyjkowy posiada owoce o długości 6-10 mm; owoce głogu dwuszyjkowego są nieco większe - osiągają 13 mm długości. Owoce głogu są wykorzystywane jako surowiec o właściwościach leczniczych, bogaty m.in. w witaminę A oraz C, a także flawonoidy (znacznie więcej występuje ich jednak w kwiatach głogu, które są głównym źródłem prozdrowotnych substancji aktywnych). Owoce głogu zbiera się jesienią, a następnie suszy; mogą być wykorzystane do konfitur, przetworów a także win i nalewek; są również składnikiem mieszanek ziołowych do picia.
Głóg posiada niewielkie, białe kwiaty. Kwiatostan głogu dwuszyjkowego jest nieco bardziej złożony - kwiaty rosną ciasno przy sobie, tworząc zwarty układ nazywany baldachogronem. Kwiaty głogu jednoszyjkowego są nieco większe, rosną w podbaldachach. Kwiaty obu gatunków wykazują dość silne właściwości wpływające korzystnie na zdrowie człowieka i to właśnie one stanowią najcenniejszą część rośliny. Kwiaty głogu są zbierane na początku kwitnienia, a następnie suszone. Głóg zawdzięcza swoją popularność w ziołolecznictwie substancjom czynnym, które się w nich znajdują.
W medycynie ludowej stosuje się głóg od wieków w dolegliwościach związanych z przekwitaniem, przy nadmiernym stresie i lęku, a przede wszystkich kłopotach z krążeniem. Ze względu na właściwości przeciwskurczowe był polecany w przypadku astmy, a także przy bolesnych miesiączkach oraz problemach z jelitami, drogami moczowymi i naczyniami wieńcowymi. Stosowano go również jako płukankę przy stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Działa delikatnie moczopędnie (oczyszczając nerki z piasku i kamieni), poprawia trawienie, zapobiega wzdęciom, wspiera pracę wątroby, wzmacnia odporność na infekcje. Dziś, dzięki licznym badaniom naukowym, udowodniono skuteczność głogu jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) i dwuszyjkowego (C. oxycantha).
Wedle medycyny chińskiej owoce głogu (Shan Zha) bardzo silnie wzmacniają Qi (Chi) serca czyli wzmacniają żywotność serca. W Chinach i Indochinach stosuje się owoce głogu przeciwko kołataniu serca, przy zaburzeniach rytmu serca, stanach lękowych, niepokoju, pobudzeniu psychicznym, bezsenności, szybkim męczeniu się, ucisku w klatce pierwsiowej oraz bólu za mostkiem. Przerywa zastój krwi i rozprasza nagromadzenia: przy poporodowych bólach brzucha i nagromadzeniach z powodu zastoju krwi; przy przepuklinach; przy leczeniu nadciśnienia, miażdżycy naczyń wieńcowych i wysokim poziomie cholesterolu. Ostrożnie stosować w przypadkach niedoboru w śledzionie i żołądku bez obecności zastoju pokarmowego oraz przy zarzucaniu kwaśną treścią żołądkową.
W ziołolecznictwie ajurwedyjskim owoce głogu mają smak kwaśny, właściwości rozgrzewające, i poleca się ich spożywanie na układ krążenia oraz trawienia. Wskazane są na wzmocnienie serca, przeciw palpitacjom nerwowym, przeciw miażdżycy, przy złogach masy trawiennej, a nawet przy guzach układu pokarmowego. Owoce głogu spożywane są i zażywane dla kultywowania długowieczności. W celu wzmocnienia mięśnia sercowego można owoce głogu stosować z innymi ziołami wzmacniającymi serce, np. z niewielką ilością kardamonu i cynamonu. Owoce głogu jednak na ogół nasilają także większość chorób, które przebiegają z gorączką. Około 15 gramów owoców głogu należy gotować na małym ogniu w 0,4 litra wody przez 20 minut z łyżeczką cynamonu. Uzyskany wywar – posłodzony miodem, czyli także środkiem wzmacniającym serce – należy pić trzy razy dziennie po posiłkach.
Głóg szkarłatny jako roślina ozdobna i lecznicza
Głóg szkarłatny jest rośliną, która rośnie w lasach, przy drogach czy przydomowych ogrodach i parkach, nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Taka ozdobna roślina nie przedstawia właściwości leczniczych, ale już jego biała, bądź bladoróżowa odmiana jest ceniona w farmaceutyce i zielarstwie. Wykorzystanie głogu w celach leczniczych i profilaktyce jest możliwe dzięki składowi chemicznemu tej rośliny. Bogata zawartość składników mineralnych i innych związków chemicznych obserwowana jest szczególnie w owocach i kwiatach głogu. Głóg to bogate źródło wielu mikroelementów, szczególnie potasu, wapnia, magnezu, fosforu i sodu. Jest to roślina, która dostarcza znaczne dawki witaminy C, a do jej głównych składników należą też flawonoidy oraz procyjanidyny.
Kwiaty głogu zawierają związki flawonoidowe, które działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, macicy, dróg moczowych i naczyń krwionośnych. Takie działanie jest istotne w odniesieniu do naczyń wieńcowych, ponieważ zwiększają dopływy utlenionej krwi do mięśnia sercowego, co z kolei przyczynia się do ustąpienia duszności i bólu. Oprócz tego kwiat głogu zawiera procyjanidyny, które wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego. Ma również wpływ na siłę skurczów mięśnia sercowego. Poprzez zwolnienie ich częstotliwości, powoduje wydajniejszą pracę serca. Kwiat głogu posiada także pozytywne działanie na naczynia krwionośne mózgu. Zbliżone właściwości wykazują owoce tej rośliny, ale zawierają znacznie mniej flawonoidów i więcej procyjanidyn, a w ich składzie znajdziemy też witaminę A i alkohol cukrowy.
Kwiat głogu zwiększa siłę skurczów serca, nieznacznie zwalniając ich częstotliwość, dzięki czemu pracuje ono wydajniej. Ponadto ma korzystny wpływ na naczynia krwionośne mózgu. Podobne działanie mają owoce głogu, z tym że zawierają mniej flawonoidów, a więcej procyjanidyn. Jest w nich także witamina A i alkohol cukrowy. Kwiaty głoguzawierają m.in. fenolokwasy, aminy, fitosterole, garbniki, witaminę C i z grupy B, pektyny i sole mineralne, ale najbardziej cenna jest duża ilość flawonoidów i procyjanidów. Szczególne znaczenie ma to w przypadku naczyń wieńcowych – zwiększa się wtedy dopływ utlenionej krwi do mięśnia sercowego, ustępuje ból i duszność.
Kwiaty oraz owoce głogu są bogate przede wszystkim w flawonoidy, które w uproszczeniu można określić jako roślinne przeciwutleniacze. Głóg zawiera też m.in. spore ilości witaminy C, kwas kawowy, pektyny, taniny, saponiny, aminy oraz kwas oleinowy. Ponadto znajdują się w nim cenne mikroelementy, takie jak: potas, magnez, sód, fosfor i wapń. Wszystkie składniki bioaktywne występujące w głogu sprawiają, że wykazuje on szereg właściwości zdrowotnych.
Owoce głogu raczej nie powinny być spożywane na surowo. Zaleca się przetwarzanie ich po uprzednim przemrożeniu. Preparaty lecznicze z głogu dostępne w aptekach nie mają właściwie żadnych skutków ubocznych i można stosować je przez długi czas. Nie zaleca się ich jedynie osobom z niskim ciśnieniem tętniczym oraz kobietom w ciąży i karmiącym piersią.
Liście głogu są drobne, ciemniejsze na wierzchniej stronie, nieco jaśniejsze pod spodem; mają “postrzępione” końce. Liście głogu wraz z całym kwiatostanem są suszone i stosowane jako herbatka ziołowa o leczniczych właściwościach. Najwięcej właściwości prozdrowotnych wykazują kwiaty głogu oraz jego owoce. Jeśli dbamy o serce, wykorzystujemy głogi – jednoszyjkowy (C. monogyna) o mocno powycinanych liściach i jednopestkowych owocach oraz dwuszyjkowy (C.leavigata), którego liście mają drobne ząbki,a owoce 2-3 pestki.Owoce zbiera się zwykle wrześniu, gdy stają się ciemnoczerwone, ale jeszcze nie namiękną.
Dzięki składowi chemicznemu głóg doceniany jest za swoje właściwości lecznicze:
Działanie na układ krążenia. Korzystny wpływ głogu na układ sercowo-naczyniowy zaobserwowano w przypadku zażywania ekstraktów z owoców lub kwiatów głogu. Zauważono obniżenie cholesterolu LDL, cholesterolu całkowitego i trójglicerydów, a także wzrost poziomu cholesterolu HDL. Głóg sprzyja także obniżaniu ciśnienia krwi, a niektóre badania sugerują, że może działać antyarytmicznie oraz mieć znaczenie w profilaktyce ostrych zespołów wieńcowych i udarów mózgu.
Właściwości przeciwutleniające. Głóg zawiera wiele antyoksydantów, do których należą polifenole (m.in. flawonole, lignany, antocyjany). Szczególnie skuteczne w walce z wolnymi rodnikami są wodne i etanolowe wyciągi z głogu. Dwukrotnie silniejsze działanie przeciwutleniające stwierdzono w przypadku wyciągów etanolowych głogu, czyli przygotowanych na bazie alkoholu.
Działanie na układ odpornościowy. Głóg działa przeciwzapalnie, zapobiegając uwalnianiu histaminy czy prostaglandyn. Badania wykazały, że przeciwzapalnie działają zawarte w ekstrakcie z owoców głogu flawonoidy. Natomiast głóg pierzastolistny zawiera sitosterol, który wpływa na wzrost liczby leukocytów i aktywności makrofagów.
Właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Głóg działa przeciwbakteryjnie (zwalcza m.in. gronkowce i paciorkowce) oraz przeciwgrzybiczo (radzi sobie z kropidlakiem żółtym, Fusarium solani czy Microsporum canis).
Głóg znajduje zastosowanie przede wszystkim w lecznictwie oraz jako produkt spożywczy. W kuchni owoce głogu wykorzystywane są do przygotowywania przetworów czy napojów, ale bywają też spożywane w postaci świeżej. Od dawna głóg polecany jest również przez medycynę ludową, szczególnie w leczeniu dolegliwości takich jak biegunki, zaburzenia pracy pęcherzyka żółciowego, astma, bezsenność. Właściwości głogu doceniła też medycyna chińska, polecając tę roślinę osobom z problemami trawiennymi, hiperlipidemią czy zaburzeniami krążenia.
Oficjalnie głóg uznawany jest za surowiec zielarski, a ekstrakty z kwiatów i liści głogu w Europie i Stanach Zjednoczonych stosuje się w przypadku osób zmagających się z niewydolnością serca klasy I i II (w skali NYHA). Głóg dostępny jest też powszechnie w postaci różnych preparatów aptecznych.
Zastosowanie kulinarne owoców głogu obejmuje przede wszystkim przetwory (dżemy, konfitury, soki), galaretki, herbaty, nalewki czy cukierki głogowe.
W kuchni można głóg stosować też w postaci naparu z kwiatów, a także naparu z owoców. Ten ostatni – pity systematycznie – jest pomocny przy nadciśnieniu oraz miażdżycy. Napar z kwiatu głogu zaś pomoże przy niwelowaniu dolegliwości sercowych oraz złagodzi bóle reumatyczne, stawowe oraz mięśniowe. Może być również stosowany w początkach miażdżycy i nadciśnieniu.
Można zastosować kwiaty głogu do przygotowania naparu – potrzebna jest wówczas 1 łyżeczka rozdrobnionych kwiatów i liści głogu, którą następnie należy zalać szklanką ciepłej wody i na koniec powoli ogrzewać pod przykryciem przez mniej więcej 3 minuty. Potem wystarczy przecedzić i pić 2 razy dziennie po szklance odwaru – przygotowanego tuż przed wypiciem.
Można także sporządzić napar z owoców głogu – wystarczy zalać 2 łyżeczki owoców głogu szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 20 minut. Pić 3 razy dziennie. W celu przygotowania herbaty z głogu można zalać gorącą wodą ususzone owoce – przygotowane samodzielnie lub zakupione w sklepie zielarskim.
Kwiaty oraz owoce głogu są składnikami wielu środków, dostępnych w aptece. Są to przede wszystkim preparaty obniżające ciśnienie oraz leki nasercowe. Mają one wpływ na poprawę ukrwienia mięśnia sercowego i zwiększenia przepływu wieńcowego krwi. Przyspieszają także akcję serca i polepszają jego tolerancję na braki tlenu.
Głóg wchodzi także w skład mieszanek, mających zastosowanie jako środki uspokajające, działające przeciwko miażdżycy, a także jako środki stosowane przy zaburzeniach w gospodarce lipidowej. Owoce głogu są również składowymi mieszanek witaminowych o działaniu wzmacniającym. Zaś wyciąg z kwiatu głogu jest jednym z głównych składników środków stosowanych przy urazach czy obrzękach zagrażających zakrzepowym zapaleniem żył.
Osoby poszukujące głogu na półkach aptecznych lub sklepowych mogą znaleźć go w postaci kwiatostanów i owoców do zaparzania, tabletek, kropli z głogu (czyli ekstraktu), soku, a także ziołowych cukierków z głogiem.
LECZNICZY GŁÓG
Picie herbaty z głogu polecane jest osobom starszym z problemami zdrowotnymi serca. Właściwości głogu, które zostały najlepiej poznane to wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Głóg wspomaga leczenie zaawansowanej niedokrwiennej choroby serca oraz polecany jest pacjentom cierpiących na zmniejszenie frakcji wyrzutowej lewej komory serca. Dobroczynne działanie głogu na pracę serca i naczyń krwionośnych wynikają z wysokiej zawartości flawonoidów i procyjanidyn. Flawonoidy mają właściwości rozszerzające naczynia krwionośne, co sprawia, że do mięśnia sercowego napływa więcej utlenionej krwi. Procyjanidyny pomagają regulować ciśnienie krwi. Zaobserwowano, że u osób z chorobami serca, które przez 8 tygodni, 3 razy dziennie zażywały po 30 kropli wyciągu ze świeżych owoców głodu poprawie uległa tolerancja wysiłku.
Dobrze poznaną właściwością głogu jest działanie hipolipemiczne. Głóg obniża poziom cholesterolu LDL i VLDL, trójglicerydów we krwi. Redukuje negatywny wpływ stosowania diety wysokotłuszczowej na organizm i działa przeciwmiażdżycowo. Wykazano, że przyjmowanie nalewki z głogu zapobiega odkładaniu się cholesterolu w komórkach wątroby, obniżając ryzyko rozwoju stłuszczenia tego narządu. Działanie to było tłumaczone zwiększeniem rozpadu cholesterolu do kwasów żółciowych i hamowaniem tworzenia cząsteczek cholesterolu w organizmie. W badaniach naukowych przeprowadzonych z udziałem szczurów takim działaniem odznaczała się nalewka z głogu.
W medycynie ludowej doceniano przeciwskurczowe właściwości głogu w leczeniu astmy i bóli miesiączkowych. Herbatę z głogu wykorzystywano w formie płukanki do złagodzenia stanu zapalnego błon śluzowych jamy ustnej oraz gardła. Podawano także osobom z biegunkami i niestrawnościami wywołanymi spożyciem ciężkostrawnych dań. Co ciekawe napar miał też zastosowanie jako remedium na bezsenność.
Dzięki dużej zawartości witaminy C głóg sprawdza się w leczeniu wspomagającym przeziębienie i stany zapalne górnych dróg oddechowych. Głóg ma właściwości wspomagające układ odpornościowy, działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjne. Takie działanie oceniono szczególnie wobec Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis oraz Streptococcus pyogenes. Witamina PP zawarta w wyciągach z głogu wspomaga procesy metaboliczne – przemianę białek, tłuszczów i węglowodanów. Jest też niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego i nerwowego oraz dobrej kondycji skóry.
Głóg zawiera witaminę A, która korzystnie wpływa m.in. na wzrok oraz witaminy z grupy B, które wspomagają pracę mózgu i układu nerwowego. Pektyny (rodzaj błonnika pokarmowego) zawarte w głogu pomagają utrzymać prawidłową masę ciała, zapewniając uczucie sytości oraz poprawiając perystaltykę jelit. Olejek eteryczny z głogu ma działanie relaksujące, uspokajające i odprężające. Uważa się, że kwiaty głogu stymulują wzmacnianie odporności, wspomagają trawienie i redukcję wagi oraz przyspieszają metabolizm. W medycynie tradycyjnej są wykorzystywane do wywołania głębokiego i wzmacniającego snu, w stanach lękowych, do redukcji skutków zmęczenia i migreny. Znany jest również ich pozytywny wpływ na gojenie się podrażnień i wysypek. Pomaga kobietom w łagodzeniu problemów w czasie menstruacji i menopauzy. Kwiaty głogu posiadają również właściwości detoksykacyjne.
Właściwości rośliny potwierdziły współczesne badania naukowe, prowadzone m.in. przez pracowników warszawskiej Akademii Medycznej, którzy już w latach 70. doszli do wniosku, że składniki głogu wzmacniają efekt rozkurczający tętnic wieńcowych, pobudzają serce do częstszych i silniejszych skurczów, a także zwiększają w nim przewodnictwo nerwowe. W innym eksperymencie ekstrakt z głogu podawano pacjentom cierpiącym na niewydolność krążenia. Już po dwóch miesiącach odnotowano zdecydowaną poprawę ich stanu zdrowia. Nic dziwnego, że preparaty produkowane na bazie głogu są zalecane cierpiącym z powody choroby wieńcowej i innych zaburzeń układu krążenia, a także osobom po przebytym zawale serca. Składniki głogu rozszerzają naczynia krwionośne i skutecznie obniżają ciśnienie krwi. Sprawdzają się także w leczeniu zawrotów i przewlekłych bólów głowy, ponieważ znakomicie dotleniają mózg.
Głóg jest rośliną, która została doceniona już w Starożytności, wieki czy tysiąclecia temu uznano ją za leczniczą, a badania naukowe potwierdziły skuteczność głogu, szczególnie w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Okazuje się, że roślina ta jest niezwykle pomocna także w przypadku zaburzeń żołądkowo-jelitowych, anemii i białaczki. Dostępne są w handlu zielarskim preparaty łączące ekstrakt z głogu i magnez, a z badań naukowych wynika, że taki duet najskuteczniej wzmacnia serce, reguluje krążenie krwi, a także chroni naczynia krwionośne, nie wykazując zwykle żadnych działań niepożądanych. Głogowe preparaty nie wykazują praktycznie skutków ubocznych i nadają się do długotrwałego stosowania u większości pacjentów.
Głóg z powodzeniem można stosować w takich chorobach, jak miażdżyca, duszności bolesnych, nadciśnienia, zaburzeń ciśnienia, bólach głowy czy w osłabieniu mięśnia sercowego. Preparaty z głogu poleca się często po przebytym zawale mięśnia sercowego. Poza wspomnianymi schorzeniami, głóg wpływa korzystnie na układ nerwowy: koi nerwy, pomaga w bezsenności, zmniejsza niepokój, wpływa pozytywnie na nastrój. Z tych powodów polecany jest osobom cierpiącym na nerwicę czy chroniczne zmęczenie. Głóg można wykorzystać także jako środek uelastyczniający skórę. Wykorzystywany jest w medycynie ludowej czy tradycyjnej do leczenia bezsenności, biegunek, chorób pęcherzyka żółciowego, natomiast w medycynie chińskiej jest stosowany w celu złagodzenia dolegliwości trawiennych.
Głóg czarny (śródziemnomorski)
Warto zapewne wspomnieć jeszcze jeden gatunek głogu oprócz omawianych, mianowicie głóg czarny (Crataegus nigra), którego w pełni dojrzałe owoce są czarne. Rośnie naturalnie na terenach śródziemnomorskich, także na Węgrzech, w Albanii oraz krajach byłej Jugosławii. Na pierwszy rzut oka trudno jest go odróżnić od naszych rodzimych głogów, ma bowiem podobne liście oraz ogólny plan budowy. Tworzy wysokie krzewy lub niewielkie drzewka z jednym bądź kilkoma pniami głównymi, dorastające maksymalnie do 5 – 6 metrów wysokości. Głóg ten, podobnie jak większość gatunków należących do tego rodzaju bardzo dobrze znosi suszę, w miarę bujnie będzie rósł nawet na glebach słabych, piaszczystych. Co ciekawe jednak gatunek ten w przeciwieństwie do większości innych głogów bardzo dobrze czuje się na glebach wilgotnych, a nawet okresowo zalewanych! Można zakupić sobie tego cuda do ogrodu, bowiem posiada troszkę inne właściwości aniżeli głóg czerwony i wedle naturopatow wspaniale sprawdza się w problemach z płodnością.
Wyciągi z głogu wchodzą w skład leków przeciwko:
+ dusznicy bolesnej,
+ arytmii serca,
+ chorobie wieńcowej,
+ nadciśnieniu,
+ miażdżycy,
+ zaburzeniom krążenia obwodowego i mózgowego.
Wyciągi z głógu stosowane są w leczeniu cukrzycy, stwardnienia tętnic, zbyt wysokiego poziomu cholesterolu, dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz otyłości. Wyciągi z kwiatów głogu mają działanie uspokajające, dlatego polecane są przy przewlekłym stresie oraz do łagodzenia objawów nerwic wegetatywnych, zwłaszcza nerwicy serca. Zapobiegają skokom ciśnienia i są przydatne w okresie przekwitania – zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.
Działanie głogu
+ Obniżanie ciśnienia krwi.
+ Ma właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające), które zapobiegają mutowaniu się komórek w zmiany nowotworowe oraz opóźniają proces ich starzenia się.
+ Wspomaga funkcjonowanie układu trawiennego, dzięki zawartości błonnika.
+ Wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego.
+ Działa przeciwskurczowo.
+ Poprawia krążenie krwi.
+ Obniża poziom złego cholesterolu.
+ Działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie.
+ Zwiększa aktywność enzymów wątrobowych.
+ Wspomaga układ odpornościowy, ułatwiając pozbywanie się toksyn z organizmu.
+ Wykazuje działanie diuretyczne (moczopędne).
Zastosowanie głogu
+ Głóg herbata - suszone kwiaty głogu oraz owoce głogu można kupić w formie jednorodnego suszu do zaparzania lub składnik mieszanki ziołowej. Susz z głogu należy parzyć pod przykryciem około 10 minut. Po ostudzeniu, wypić. Nie należy przekraczać zalecanej dziennej ilości spożycia.
+ Głóg tabletki - suplement diety w postaci tabletek z ekstraktem z głogu ma poprawić pracę układu trawiennego, wzmocnić układ sercowo-naczyniowy oraz poprawić ogólną kondycję organizmu.
+ Głóg sok - w aptekach, drogeriach oraz sklepach internetowych można znaleźć sok z głogu, który jest dodatkowo wzbogacony witaminami. Jest to inna forma ekstraktu z głogu, który ma korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie całego organizmu.
+ Głóg kosmetyki - okazuje się, że głóg świetnie sprawdza się także w branży kosmetycznej, a jego właściwości sprawiają, że coraz częściej znajduje się w składzie kremów, szamponów, mydeł, past do zębów oraz preparatów do kąpieli. Głóg działa na skórę odżywczo, poprawiając jej krążenie.
Głóg w zielarskiej kuchni
Na rynku zielarskim dostępne są różnego typu preparaty z głogiem. Apteczne półki wręcz uginają się pod tabletkami zawierającymi ekstrakty z głogu czy też kapsułkami ze sproszkowaną rośliną. Związki znajdujące się w głogu wzmacniają naczynia krwionośne i wykazują działanie rozkurczowe. Preparaty zawierające głóg polecane są osobom borykającym się z chorobami serca, miażdżycą, nadciśnieniem i nowotworami oraz chcących wzmocnić swój układ odpornościowy. Warto też po nie sięgać w okresie wzmożonego napięcia nerwowego i stanach łatwego męczenia się. W przypadku tabletek należy stosować je w ilości zalecanej przez producenta. Zwykle jest to od jednej do dwóch tabletek trzy razy dziennie przed lub w takcie posiłku. Ilość zalecanej dziennej dawki zależna jest tak naprawdę od stężenia substancji aktywnych w tabletce. Owoce głogu można nie tylko jeść na surowo i robić z nich przetwory w postaci konfitur, ale także wykorzystać do zrobienia wina czy nalewki.
Napar z kwiatów: Łyżeczkę pokruszonych kwiatów z liśćmi zalej szklanką wrzątku i parz pod przykryciem 15 minut. Przecedź. Pij 2 razy dziennie szklankę świeżego naparu – pomoże przy dolegliwościach sercowych, początkach miażdżycy i nadciśnieniu, złagodzi także bóle reumatyczne, mięśniowe i stawowe.
Napar z owoców: 2 łyżeczki owoców głogu zalej szklanką wrzątku, odstaw pod przykryciem na 20 minut. Pij 3 razy dziennie w nadciśnieniu i miażdżycy – wcześniej uzgodnij to z lekarzem.
Dawkowanie naparu (typowe): 3 łyżki kwiatów, liści lub owoców zalać 500 mililitrów (pół litra) wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie, po 150-200 ml; dzieci ważące; 4-5 kg – 8,5 ml; 10-15 kg – 28,5 ml, 20-25 kg – 57 ml, 30-35kg – 85,7 ml, 40-45 kg – 114 ml, 50-55 kg – 142 ml, także 3-4 razy dziennie.
Herbata z głogu
Herbatę z głogu jest do kupienia w sklepach zielarskich lub aptekach. To wysuszone kwiaty lub owoce głogu przeznaczone do przygotowania dobroczynnego naparu w domowym zaciszu. Herbata z głogu ma zastosowanie w domowej terapii przeziębienia, grypy i stanów zapalnych na tle bakteryjnym i wirusowym. Działają rozkurczowo i przeciwzapalnie. Rozszerza naczynia krwionośne i poprawia krążenie krwi, co pomaga na obrzęki. Herbata z głogu pomogą przy bólach i zawrotach głowy, ponieważ doskonale dotleniają mózg. Z tego względu polecana jest zwłaszcza osobom w podeszłym wieku. Porcję zasugerowaną przez producenta należy zaparzyć we wrzątku przez około 5 minut. Działanie można zaobserwować dopiero po dłuższym czasie stosowania, wynoszącym ok. 3 miesiące. Herbatę z głogu poleca się wspomagająco przy chorobach serca, zaburzeniach krążenia i przy przeziębieniach. Zażywając jednocześnie leki nasercowe, warto skonsultować jej zastosowanie z lekarzem prowadzącym.
Suszone kwiaty głogu można zalać gorącą wodą (1 łyżeczka herbaty na 0,2 l gotującej się wody, 5 minut ekstrahowania) a ekspresowo otrzyma się filiżankę pachnącej głogowej herbaty. Ma gorzkawy smak, który możemy złagodzić dodając małą łyżeczkę miodu. Można także przygotować z nich mieszankę herbat stworzoną zgodnie ze swoimi upodobaniami. Zazwyczaj głóg łączy się z miętą, melisą, krwawnikiem, rokitnikiem, rozmarynem, goździkami. Doskonały napój popijamy co najmniej przez sze tygodni, trzy razy dziennie.
Miód głogowy
Suche owoce lub liście z kwiatami zmielić na drobniutki proszek. Na każdą łyżeczkę proszku dać 1 łyżkę miodu i 10 kropli alkoholu lub gliceryny, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dziennie po 1 czubatej łyżeczce.
Dżem głogowy
500 gramów owoców głogu, 500 g cukru brązowego lub ksylitolu, 150 wody źródlanej lub innej dobrej jakości wody. Z owoców głogu należy usunąć pestki, a następnie zalać oczyszczone owoce wodą i gotować do miękkości. Ugotowany głóg ma być bardzo miękki, aby można go było zmiksować albo zmielić w maszynce. Po zmieleniu owoców należy je przełożyć do garnka, dodać cukier i gotować przez 10 minut. Po tym czasie należy odstawić głóg na noc. Następnego dnia trzeba go ponownie zagotować, do momentu aż zrobi się szklisty, gorący dżem przekładać od razu do słoiczków, zakręcać i odstawić wieczkiem do dołu.
Powidła z głogu
2 kg owoców głogu, 500 g. brązowego cukru, 3 jabłka, 1 szklanka dobrej jakości wody, sok z jednej cytryny, sok z jednej pomarańczy, 5 goździków, 2 kawałki cynamonu po około 10 cm. Owoce głogu umyć, osuszyć włożyć na dobę do zamrażarki. Następnie wypestkować, usunąć gniazda nasienne. Jabłka zetrzeć na tarce, przyprawy zetrzeć w moździerzu lub zmielić, zawinąć w gazę. Owoce włożyć do rondla zalać wodą, dodać wiązkę z przyprawami i cukier, gotować 30 minut, usunąć przyprawy, przestudzić i zblendować. Następnie jeszcze raz podgrzać, dodać sok z cytryny i pomarańczy i gorące przełożyć do wyparzonych słoików, szczelnie zakręcić, odstawić do ostygnięcia do góry dnem.
Głóg szamański i magiczny
Magia przyrody zawsze bardzo sprytnie potrafi przyciągać nas do siebie używając niepowtarzalnych barw oraz kwiatów. Poza miejscem w Farmakopei, wzmianki o tej niesamowitej roślinie znaleźć można także w mitologiach i wierzeniach. Głóg ma symboliczne miejsce w wierzeniach wielu prastarych ludów – starożytnych Rzymian, Greków, Celtów oraz Słowian. Złamanie gałęzi głogu miało przynieść pecha, natomiast pozostawienie gałęzi głogu przed drzwiami domu, zabezpieczało dom i jego domowników przed czarownicami, strzygami czy wampirami. Głóg chroni niemowlęta przed urokami i złym okiem, głóg to również symbol miłości i nadziei. Na grobie sławnych kochanków Tristana i Izoldy, wyrósł głóg, który oplótł ich ciała, aby nawet po śmierci mogli się połączyć. Głóg goi złamane serca nieszczęśliwie zakochanych. Ta symbolika nie na darmo krąży po dziś dzień. Głóg to bardzo wartościowa roślina z której zarówno owoce jak i kwiaty są użytkowane w celach zdrowotnych. Farmakopea Polska VI opisuje owoc i kwiatostan głogu jako surowiec zielarski, służący do przyrządzenia nalewki i stosowania w przypadku delikatnej niewydolności serca. Zatem głóg to surowiec prawdziwie sercowy, leczy zarówno złamane jak i chorowite serca (chorowite często z powodu licznych złamań i załamań).
Z magicznego kwiatu głogu oraz owoców dawne plemiona i ludy szamańskie potrafiły wydobywać nieomal czarodziejską moc. Zbierano kwiaty ale nie wszystkie tylko co trzeci bukiet to pozwoliło by owoce mogły rosnąć i dojrzewać a to co zerwano starano się wysuszyć w słoneczne dni by z nich można było zrobić susz. Wysuszony koniecznie na Słońcu susz wsypuje się do lnianych woreczków i trzyma w suchym miejscu, taki susz jest bardzo pomocny w sporządzaniu herbatek. Kiedy poczuje się dziwne zmęczenie całego organizmu (zmęczenie z magicznych i wampirystycznych ataków parapsychicznych) oraz że myśli i umysł stają się senne sięga się po susz z kwiatu głogu bo wiadomo że on w czarodziejski sposób będzie stawiać człowieka na nogi i oczywiście pozwoli lepiej posługiwać się swoim umysłem. A więc by do tego zmęczenia nie dochodziło to raz w tygodniu zawsze w poniedziałek rano bierze się w trzy palce odrobinę suszu wsypuje do naczynia i zalewa przegotowaną wodą oraz przykrywa na tak długo aż susz pójdzie na dno, potem przecedza się napar i pije delikatnymi łyczkami. W taki magiczny sposób kwiat głogu w bardzo delikatnie potrafi dotlenić cały organizm a zwłaszcza serce i mózg, a także wzmocnić subtelną słoneczną energią świetlną.
Kiedy pali się ognisko lub ogień rytualny to tak samo raz w tygodniu ale w piątek Szaman czy Mag wsypuje do ognia szczyptę suszu kwiatu głogu a jego dym powoduje tak ochronę czyli właściwości dymu zawierają w sobie taką moc by zwalczać zarodki chorób i uroków które się zaczynają rozprzestrzeniać. Szaman starając się o czystą i pitną wodę więc by nie zawierała niebezpiecznych bakterii dla ludzkiego organizmu to raz w tygodniu w niedzielę wsypuje susz do rzek i źródeł z których bierze się wodę (teraz to chyba trzeba na ujęciu wody dla miasta). Głóg ma bardzo silne właściwości ochronne, a zasadzony na grobie zmarłego ma skutecznie odgradzać świat duchów od naszego, stąd jego częsta obecność na grobach samobójców i zbrodniarzy oraz osób podejrzanych o wampiryzm. Gdy ktoś chce stuprocentowo zabezpieczyć się przed ewentualnym powrotem do życia dobrego zmarłego, a akurat nie ma na podorędziu żelaznych gwoździ, może użyć cierni głogu. Głog sadzi się przy grobach aby zbłąkane dusze nieboszczyków nie nękały żywych i nie zmieniały się w demony (biesy, szedy, dżinny). Tym zmarłym, których podejrzewa sie o wampiryzm, obowiązkowo wbija się pod język cierń głogu. Gałęzie głogu spalone w ognisku na wiosnę zabezpieczają plony przed szkodnikami. Z kolei gałązka powieszona na drzwiach stodoły skutecznie chroni krowy, by czarownica nie wypiła ich mleka. Kolce głogu można także wykorzystać w praktycznej magii świec, np. do połączenia świec rytualnych z sobą.
Głóg znany jest również jako kwiecie majowe, często używany do wyznaczania granic (angielskie słowo hawthorn – głóg – składa się ze staroangielskiego haw oznaczającego „żywopłot” oraz thorn oznaczającego „cierń”). Głóg to magiczne drzewo, o którym mówi się, że gdy rośnie razem z dębem i jesionem, można wśród nich zobaczyć wróżki (eteryczne dusze wróżebne). Sam jest uważany za ulubieńca wróżek. Podobnie jak dąb głóg ma bardzo twarde drewno i wytwarza dużo ciepła przy spalaniu. Jego magiczne właściwości wiążą się z płodnością, harmonią, szczęściem, subtelnym "tamtym" światem i ochroną przed czarnoksięstwem. Historia mówi, że drzewka głogu są wiedźmami, które zamieniły się w jego krzewy. Ponieważ to właśnie pod krzakami głogu zazwyczaj wykonywały swoje długie tańce, a w ich cieniu określone rytuały. Każda wiedźma posiada w ogrodzie przynajmniej jeden żywopłot złożony z kwiatów głogu. Głóg jest również świętym drzewem wróżek. W starożytnej Brytanii był czczony jako jeden z elementów „Świętej triady” dedykowanej wróżkom: „Dąb, Jesion Wyniosły oraz Głóg”. Powiada się, że w miejscu, gdzie wymienione drzewa rosną obok siebie, można zobaczyć wróżki, które tam mieszkają.
W starożytnej Grecji gałęziami głogu oplatano głowy nowożeńców, a z jego drewna sporządzano dla nich pochodnie, słaby płomień pochodni w trakcie zaślubin zapowiadał nieszczęście dla młodego małżeństwa. Wprowadzenie tego zwyczaju przypisywano bogowi weselnemu Hymenowi, patronowi małżeństwa i uroczystości ślubnych. Głóg był silnie związany z Cardeą, rzymską boginią drzwi (a konkretnie zawiasów), jednocześnie czuwającą nad domem i życiem rodzinnym, zwaną też Biała Boginią to właśnie z nią wiąże się praktyka umieszczania liści głogu w kołyskach dla ochrony noworodków. Używa się głogu także w celu podniesienia płodności, a z tego powodu głóg bywa obecny podczas ceremonii weselnych, szczególnie odbywanych wiosną. Zadziwiające jest również to, że liście głogu są także stosowane by zapewnić dziewictwo, wstrzemięźliwość seksualną oraz celibat. W tym celu liście rozrzuca się po sypialnym pokoju lub też umieszcza się je pod materacem osoby śpiącej.
Głóg posiada w sobie wielką magię i siłę, a jego kolce od zawsze chroniły przed siłami nieczystymi, czarami, nieszczęściami i nieprzyjaznymi demonami, dlatego dbano o to, by znalazł się zawsze tam, gdzie było coś cennego, coś, czego trzeba było strzec, używa się go również do dekoracji rytualnych żerdzi w majowe święta oraz ochrony niemowląt, które szczególnie narażone są na uroki i złe życzenia. Aby zapewnić sobie udany połów rybacy umieszczają głóg w specjalnych rytualnych woreczkach i zabierali ze sobą w połów. Nakładanie na siebie głogu przynosi szczęście i pomaga osobom, które przeżywają kłopoty, czują się przygnębione i smutne. Głóg pomaga także rolnikom przy roli, którzy sadzą go przy miedzach, by chroniły zboża przed szkodnikami. Na wiosennych obrzędach pali się w ogniskach głogowe ciernie, zapewniając sobie w ten sposób udany plon.
Słowianie uważają, że każde niedomaganie spowodowane jest złym duchem, biesem, dlatego też słabe, szczególnie podatne na choroby dzieci kąpie się w wywarze z głogu. Gałązki głogu służą także do odstraszania czartownic (wiedźm czarnoksięskich, złoczynnych). Taka, gdy przychodzi po zmroku by rzucić złą wróżbę czy diabelski urok, nie może przejść przez próg domu, gdyż mogłaby pokłuć sobie dłonie o wiszące na ścianie gałązki. Głóg zabezpiecza domostwo przed uderzeniami pioruna i huraganem, jak też oczyszcza dom z negatywnych energii. Rzymianie podobnie jak i Słowianie oraz Grecy umieszczają głóg w kołyskach dzieci, by ochronić młode pokolenie przez wpływem negatywnych czarów.
Stosowanie głogu – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do stosowania głogu jest nadwrażliwość na produkty zawierające go w składzie. Głóg może być stosowany uzupełniająco w leczenia wielu dolegliwości, ale w przypadku poważniejszych schorzeń wymagana jest konsultacja lekarska, chociaż w Polsce niestety trudno jest o lekarza mającego jakieś rozsądne pojęcie o tradycyjnej medycynie w tym ziołolecznictwie (fitoterapii), a to u lekarza fitoterapeuty trzeba szukać porady medycznej. Dotyczy to szczególnie pacjentów z niewydolnością serca – nie w każdym przypadku sięganie po głóg będzie wskazane, a mogą okazać się potrzebne lub przydatne inne leki ziołowe. Preparaty z głogiem nie są wskazane dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Przeciwskazania dotyczą też osób z wyraźnie obniżonym ciśnieniem krwi. Głóg może wykazywać interakcje z niektórymi lekami. Należy pamiętać, że głóg może nasilać działanie glikozydów nasercowych, leków rozszerzających naczynia krwionośne oraz obniżających ciśnienie. Dlatego osoby przyjmujące leki nasercowe przed zastosowaniem preparatów zawierających głóg powinny skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
LINKI
Odwiedź Terapie Duchowe na portalu społecznościowym Facebook:
https://pl-pl.facebook.com/Terapie.Duchowe
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz