Narcyzm, a zaburzenia spiskowe, fejki i fałszywe wiadomości
Istnieją pewne cechy charakteru i zaburzenia osobowości, które sprawiają, że dana osoba jest skłonna do wiary w najbardziej nawet absurdalne teorie spiskowe, niezależnie od okoliczności. Są też sytuacje, przez które okazjonalnie nawet racjonalni ludzie mogą uwierzyć, że jakiś nierealny ciąg zdarzeń naprawdę mógł mieć miejsce, chociaż większość ludzi nie jest na to podatna. Badania wykazują, że istnieje silny związek pomiędzy przyjmowaniem teorii spiskowych jako fakty, a narcystycznymi cechami osobowości.
 |
| Narcyzm - lubi zabawę w lustro i odbijanie piłeczki - szkodliwy w duchowości |
Narcyzi częściej wierzą w teorie spiskowe i fejki
W trakcie pandemii koronawirusa Covid-19 fake newsy, fałszywe wiadomości, osiągały wyżyny popularności, ale kto tak naprawdę w nie wierzy, kto je produkuje i rozpowszechnia? Naukowcy odkryli związek między podatnością na teorie spiskowe, a „ciemną triadą osobowości”. Fake newsy typu: „Pandemia Covid-19 jest jedynie wymysłem elit politycznych w celu ograniczenia podstawowych praw i podporządkowania sobie ludzi. Maski nie pomagają, wręcz przeciwnie, one powodują, że ludzie chorują. A szczepionki zabijają” - stają się częścią sieci społecznościowych. Twierdzenia takie jak powyższe bardzo często pojawiają się nieomal od poczatku pandemii i znajdowały wielu zagorzałych odbiorców. Od tego czasu psychologowie zadają sobie pytanie: Kim są ludzie, którzy wierzą w nieprawdziwe informacje? Jednym z badaczy jest Jan Philipp Rudloff, który pracuje jako asystent badawczy na Katedrze Psychologii Komunikacji i Nowych Mediów na Uniwersytecie w Wuerzburgu.
Fake news i absurdalne teorie spiskowe należą do kręgu jego zainteresowań badawczych. – Trudno jest naszkicować klasycznego wyznawcę teorii spiskowych – mówi naukowiec. Niemniej jednak jest coś, co łączy ludzi, których przyciągają spiski i fake newsy - tak przynajmniej wynika z dwóch publikacji, których współautorem jest Jan Philipp Rudloff. – Jest to określony sposób rozumienia tego, czym jest wiedza i czym są fakty – tłumaczy. Badacze stwierdzili, że pewne tzw. przekonania poznawcze (epistemiczne) mogą wyjaśniać wiarę w absurdalne narracje spiskowe. Przekonania poznawcze to indywidualne wyobrażenia danej osoby na temat wiedzy i jej zdobywania. Na przykład niektórzy ludzie ufają przede wszystkim swojej intuicji (co na początku wcale nie musi być problemem), ale nie są zbytnio zainteresowani popieraniem swoich przeczuć solidnymi dowodami. Przeczucia niestety często bywają błędne, a wschodnia joga, tantra joga, kładzie nacisk na solidne weryfikowanie przeczuć i sprawdzanie ich prawdziwości bądź ich falsyfikowanie. Podobnie psychotronika i radiestezja czyli naukowa parapsychologia.
Spiskowcy i "fejknjuwsiarze" uważają, że opinie mają w zasadzie taką samą wartość, niezależnie od dowodów naukowych, które mogą wzmacniać jedną tezę znacznie mocniej niż drugą. W pierwszym badaniu Jan Philipp Rudloff i jego współpracownicy chcieli dowiedzieć się, jakie przekonania poznawcze mają osoby wierzące w teorie spiskowe na temat pandemii koronawirusa. Z tego powodu przebadali ponad dwa tysiące osób z Niemiec i USA. – Ci, którzy przykładają dużą wagę do swojej intuicji i przeczuć, a małą do solidnych dowodów oraz wierzą, że to, co liczy się jako prawda, jest z góry ustalane przez rządzących, są szczególnie podatni na fake newsy i teorie spiskowe – podsumowuje wyniki badań naukowiec. Zbadano także inną teorię: czy ludzie z wyraźnymi „ciemnymi cechami osobowości" mają większą tendencję do przekonań poznawczych opisanych przez Rudloffa, a więc także do wiary w teorie spiskowe i fake newsy?
